این اثر، بیانگر بخشی از آراء بدیع و نظریاتِ شاذّ مولانا جلال الدین محمد بلخی با استناد به آثار خود او است. با سیر در آثاری همچون "مثنوی معنوی" و "‌فیه ما فیه" با نکاتی مواجه می‌شویم که بسیار نادر و بدیع به نظر می‌رسند. نکاتی که مثلاً با مباحث جبر و اختیار و دیگر قصص و تمثیلات، فرق فاحشی دارند.
از منظرِ دیگر، باید به این اصل باورمند بود که نباید درخششِ فلسفی، علمی، عرفانی و هنریِ مشاهیر، چشمانمان را چنان خیره بسازد که از دیدن تناقضات و تعارضاتِ آنان باز بمانیم. اگر بر سبیل انصاف و به شکل روشمند، بر سرِ سُفره‌ی سَفیرانِ دانش و ارزش بنشینیم می‌توانیم هم بارور شویم و مسیر رشد و مراحل سلوک را به درستی بپیماییم و هم در صورت ضرورت، بر چینش و مخلفاتِ آن سفره، چون و چرایی داشته باشیم.